loading...
طره
ساجده عارفی بازدید : 446 سه شنبه 17 دی 1392 نظرات (0)

ضلع غربی خیابان سیروس محله عودلاجان
دکان حئیم داود اناری که تابستانها پالوده و بستنی می فروخت و زمستانها هم یک دیگ فرنی (مخلوط از شیر و نشاسته و شکر) می پخت و در کاسه های کوچک جلو دکان خودش می فروخت بعد از آن یک دکان مشروب فروشی ، بعد یک قصابی متعلق به موشه خداداد بود. بعد دکان سیرابی حیم ملا با پسرش و آش کشکی متعلق به ابرام (ابراهیم) آش کشکی بود. جنب آن دکان شمعون پوست تراش بود. هنگامیکه پوست گوسفند ها را از کشتارگاه می آوردند و در دکان های قصابی از گوشت گوسفند می کندند: شمعون هم در دکان خود آنها را دباغی می کرد یعنی پشم آنها را با وسیله ی مخصوص جدا می کرد.
کمی جلوتر یک تیمچه یا محلی شبیه پاساژ وجود داشت که یک قهوه خانه ی کوچک متعلق به یعقوب قهوه چی بود که به صاحبان سایر دکان ها و مردم رهگذر چای می فروخت و ظهرها هم پلو هویج لوبیا و یا چلو با آبگوشت گُندی می فروخت و مردم یا در محل می خوردند یا به خانه های خود می بردند. در حقیقت بعد از سیراب و حلیم و عدس و آش کشک که معمولا صبحها فروخته می شد این محل تنها رستوران محله بود. در این رستوران میز و صندلی وجود نداشت هر کس غذای خود را می گرفت و سر پای یا روی زمین می نشست و غذای خود را می خورد.

ضلع غربی خیابان سیروس محله عودلاجان

محله عودلاجان - کوچه کشفی

ضلع غربی خیابان سیروس محله عودلاجان

کوچه عودلاجان
آثار ثبت شده بافت تاريخي عودلاجلار (عودلاجان) شامل مسجد خان مروي، خانه فرمانفرما، آب انبار مسجد حکيم، امامزاده يحيي، باغ سفارت روسيه، بازارچه نايب السلطنه، ساختمان چاپخانه، حمام حکيم باشي، حمام خانم، خانه قوام الدوله، خانه امام جمعه، سقاخانه سرچشمه، خانه موتمن الاطبا، گذر و محله مسجد شاهي، مدرسه خان مروي، مسجد و منار پامنار، مدرسه رضاييه، خانه وثوق مسجد ميرزا محمود است و اکنون محله تاريخي عودلاجلار (عودلاجان)٫ که در فهرست آثار ملي جاودانه شده است، بدون هيچ گونه هراسي و در سکوت مسوولان سازمان ميراث فرهنگي توسط شهرداري تخريب مي شود.

کوچه سرچال منتهی به محله سرچال

ماشاالله یزدی ، تنها بازمانده یک کاسب یهودی در کوچه عودلاجان

ماشالله یزدی با بیش از 65 سال اقامت در محله عودلاجان

کوچه سرچال خانه ای که در گذشته در مالکیت رحمت شمس ( مشهدی) و موسی مرغی قرار داشت و بیش از 10 خانوار  در آن مستاجر بودند.
نزدیک حمام سرچال یک کنیسای کوچک و چند خانه ی کوچک، از جمله خانه ی آقاجان اسفندی معروف به آقاجان لختی بود که شغلش تنبک فروشی بود. در سمت غرب سر چال یک دکان ریخته گری و یک قصابی دیگر وجود داشت. در ضلع جنوبی غیر از دکان داود اناری و یک قصابی منزل عبانانی (کد خدا زاده) که شغلش آوردن نان سنگک از دکانهای نانوائی (متعلق به مسلمانها) بود می خرید و در همین سر چال به خالق الله می فروخت. چند نفر مطرب یهودی هم در اطراف سرچال خانه داشتند. مطربها زبان مخصوص بین خود داشتند. شغل مطربی اکثرا ارثی بود یعنی از پدر به پسر، ساز و ضرب و ویولن را به همدیگر می آموختند و نسل به نسل به ارث می رسید. در نتیجه باید گفت که موسیقی ایرانی از بعد از حمله ی اعراب به ایران فقط توسط یهودیها حفظ شد چون در اسلام موسیقی حرام بوده است. بدین سبب و همچنین به علت حرام بودن موسیقی در اسلام، یهودیان سهم بسزائی در حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی داشتند

منطقه سر چال، محوطه کوچه هفت کنیسا که بخشی از آن به پار ک مبدل شده

نمایی از آثار به جای مانده کوچه هفت کنیسا

 

کوچه هفت کنیسا و یکی از کنیسا های بجا مانده که به خانه ی مسکونی مبدل شده است.
از چند روز قبل از کیپور تمام کنیساها نظافت کاری می شد، تمام قالی ها شسته می شد و اغلب کنیسا ها را رنگ می کردند و هر چیز در جای مخصوص خود جای داشت بطوریکه شب کیپور با نور شمع ها و چراغ ها جلوه ی مخصوص داشت مخصوصا اینکه هر کس از کوچک و بزرگ زن یا مرد سعی می کرد تمیز ترین لباس خود را بپوشد بطور خلاصه جلوه ی شب کیپور در کنیساها جلوه ی دیگری بود.

 

ضلع غربی محله کوی هفت کنیسا
در حدود بیست کنیسای بزرگ و کوچک در همان محدوده کوچک عودلاجان به چشم می خورد. در فاصله بین سر چال و منزل ما یک کنیسا به نام کنیسای حکیم وجود داشت که در این کنیسا یک اطاق در ضلع شرقی قرارداشت در این اطاق میرزا آقای فالگیر (پدر جمشید کشفی) مشغول فالگیری بود و اطاق او همیشه پر از مشتری های مسلمان و ارمنی و حتی اروپائی بود که برای فالگیری به او مراجعه می کردند و زیر این اطاق یک آب انبار بودکه متاسفانه زیاد هم بزرگ نبود پاشیر گودی داشت که همیشه هم پله های آن لیز بود و آنهایی که در خانه آب انبار نداشتند از این آب انبار و پاشیر آن استفاده می کردند.
برگرفته از خاطرات جهانگیر بنایان

درب ورودی کنیسا (سابق)

سر در کنیسای سابق واقع در کوچه هفت کنیسا، از یک هفته قبل از کیپور تمام خانواده های یهودی تهران مشغول خریدن مرغ و جوجه می شدند تا شب قبل از کیپور به تعداد نفرات هر خانواده این کار انجام می شد. در این کار سعی می کردند به تعداد پسر در خانواده جوجه خروس و به تعداد دخترها جوجه مرغ بخرند و البته برای خود پدر و مادر هم مرغ و خروس بزرگ خریده می شد و شب قبل از کیپور آنها را قربانی می کردند.
برگرفته از خاطرات جهانگیر بنایان

ضلع غربی محله (عودلاجان) یکی از کوچه های یهودی نشین سابق که سر کوچه دکان فالوده شیرازی قرار داشت

ضلع غربی محله  - کوچه برازجان

کوچه برازجان - محل استقرار حلوتص، اولین مرکز فرهنگی جوانان در محله

کوچه ای تنگ باریک واقع در سرچال
آنوقت که آب لوله کشی در تهران نبود در کوچه ها یک نهر کوچک باریک بود که جلو هر خانه ای که آب انبار یا حوض داشت یک حفره بود که از این حفره آب در جریان داخل نهر وارد آب انبار خانه ها می شد و معمولا این حفره ها پر از لجن و کرم بود و به محض اینکه راه آب را باز می کردند مقداری از لجن و کرم های نهر وارد آب انبار می شد و در نتیجه همیشه آب انبارها پر از لجن و کرم بود. کوچه ها هم که آنوقت ها آسفالت حتی اغلب مفروش هم نبود همیشه مملو از خاک و کثافات بود، هر وقت باران می بارید این کثافات وارد حفره های نهرها و در نتیجه وارد آب انبار می شد

محله ی سرچال

ضلع شرقی محله سرچال


عودلاجان- کوچه سنگی - کوچه حکیم  - منتهی به کنیسای عزرا یعقوب

کوچه ای جنب کنیسای عزرا یعقوب در کوچه حکیم
خانه ای که من در آن متولد شدم تقریبا در 25 قدمی سَرِ چال که خود محله ی کوچکی از ناحیه ی عودلاجان است قرار گرفته بود. ناحیه ی عودلاجان یکی از پنج ناحیه ی معروف تهران قدیم است و محله ی سرِ چال شامل یک میدان کوچک و چند کوچه باریک بود و در اصطلاح عمومی به محلّه معروف بود. این خانه که شامل دو اطاق و یک حیاط کوچک و یک آب انبار در زیر و نیز یکی از اطاقها و در منتهااله یک دالان سر پوشیده بعرض تقریبی یک متر قرار داشت و هر وقت بزرگترها به خانه می آمدند یا از خانه بیرون می رفتند باید خم می شدند که سرِآنها به طاق دالان نخورد.
برگرفته از یادداشت های جهانگیر بنایان

ضلع شرقی کوچه سرچال منتهی به عودلاجان

ضلع شرقی خیابان سیروس کوچه پرورشگاه

بنای پرورشگاه سازمان بانوان یهود ایران مدتی است تخلیه شده

بخشی از مناطق ویران شده در عودلاجان

 

ارسال نظر برای این مطلب

کد امنیتی رفرش
اطلاعات کاربری
  • فراموشی رمز عبور؟
  • آرشیو
    آمار سایت
  • کل مطالب : 4
  • کل نظرات : 0
  • افراد آنلاین : 1
  • تعداد اعضا : 3
  • آی پی امروز : 15
  • آی پی دیروز : 2
  • بازدید امروز : 17
  • باردید دیروز : 3
  • گوگل امروز : 0
  • گوگل دیروز : 0
  • بازدید هفته : 23
  • بازدید ماه : 20
  • بازدید سال : 248
  • بازدید کلی : 3,531